Potencjalny lek daje nadzieję na zmniejszenie nawrotów raka piersi i poprawę skuteczności leczenia

Potrójnie ujemny rak piersi (TNBC) jest jednym z najbardziej agresywnych i śmiertelnych rodzajów nowotworów piersi. Stanowi około 15% wszystkich zdiagnozowanych przypadków raka piersi i częściej występuje u młodszych kobiet. Zainteresowanie poszukiwaniem nowych leków przeciwko TNBC rośnie z powodu braku ukierunkowanych terapii dla tej choroby.

Badanie częściowo wspierane przez finansowane przez UE projekty TRAIN-ERS i INSPIRED wykazało, że ukierunkowanie terapii na szlak odpowiedzi na stres znany jako IRE1 może poprawić reakcję na chemioterapię i ograniczyć nawroty u pacjentek z TNBC. Wyniki tych prac ukazały się niedawno w czasopiśmie „Nature Communications”.

Jak stwierdzono w komunikacie prasowym Narodowego Uniwersytetu Irlandii (NUI) w Galway, „chemioterapia jest obecnie głównym sposobem leczenia i chociaż początkowo jest ono skuteczne, u dużego odsetka pacjentek z TNBC dochodzi do nawrotów choroby w ciągu jednego do trzech lat leczenia oraz obserwuje się słabe długoterminowe rokowania”. Dokładny mechanizm nawrotu nowotworu po chemioterapii jeszcze do niedawna nie był znany. Jednak naukowcy z NUI Galway „po raz pierwszy wykazali, że IRE1, komórkowy czujnik stresu, który normalnie działa w celu złagodzenia krótkotrwałego stresu w komórkach, takiego jak brak składników odżywczych lub tlenu, jest głównym czynnikiem wpływającym na nawrót choroby”.

Cytowana w tym samym komunikacie prasowym, pierwsza autorka badania dr Susan Logue powiedziała, że IRE1 „może stanowić dobry cel terapeutyczny” dla leczenia TNBC. Prof. Afshin Samali, dyrektor Centrum Badań nad Apoptozą na NUI Galway, zwrócił uwagę, że nowa strategia terapeutyczna dla pacjentek z TNBC „może przynieść korzyści wielu innym pacjentom chorym na raka, u których przeżycie komórek nowotworowych zależy od aktywowanych procesów komórkowej odpowiedzi na stres”.

Lepsza reakcja na chemioterapię

W artykule wyjaśniono, że enzym IRE1 (ang. inositol-requiring enzyme 1 alpha), znany również jako ERN1, jest „czujnikiem stresu retikulum endoplazmatycznego (ER)”. Jego aktywacja jest „związana głównie z ustąpieniem stresu ER oraz, w przypadku silnego stresu, ze śmiercią komórki”.

Zespół odkrył, że chemioterapia może aktywować odpowiedź IRE1 na stres w TNBC, co prowadzi do produkcji sygnałów przeżycia, które są wypompowywane z komórki i pobudzają wzrost nowych komórek nowotworowych. Ich badania wykazały, że proces ten można powstrzymać poprzez zahamowanie IRE1 przy użyciu drobnocząsteczkowego leku MKC8866. Jak czytamy w artykule, „MKC8866 jest selektywnym inhibitorem RNazy IRE1, który wykazuje akceptowalne profile farmakokinetyczne i toksyczności, co sprawia, że jest atrakcyjnym środkiem do opracowania przedklinicznego”. Rybonukleaza, w skrócie RNaza, jest enzymem katalizującym rozkład kwasu rybonukleinowego na mniejsze elementy.

W modelu przedklinicznym lek zwiększał skuteczność chemioterapii i zmniejszał nawrót nowotworu. „W związku z tym stwierdzamy, że włączenie inhibicji RNazy IRE1 do strategii terapeutycznych może zwiększyć skuteczność obecnych chemioterapii”.

Realizowany aktualnie projekt TRAIN-ERS (Endoplasmic Reticulum Stress in Health and Disease) powstał z myślą o współpracy młodych badaczy z kadrą akademicką, klinicystami i pracownikami przemysłu w celu dokładniejszego zrozumienia stresu ER. Jego założeniem jest ponadto opracowanie strategii i terapii powiązanych z zaburzeniem funkcji ER, będącym wspólną cechą chorób takich jak nowotwory, neurodegeneracja, otyłość i stany zapalne. Projekt INSPIRED (Targeting IRE1 in disease), który także wsparł omawiane badanie na NUI Galway, został założony w celu stworzenia sieci zrzeszającej badaczy akademickich i przemysłowych, zajmujących się biologią i odkrywaniem leków, nowotworami oraz chorobami neurodegeneracyjnymi.

Więcej informacji:
strona internetowa projektu TRAIN-ERS
strona internetowa projektu INSPIRED