Nagłe zatrzymanie krążenia (NZK) wciąż stanowi poważne wyzwanie dla zdrowia publicznego, powodując około 20% wszystkich zgonów w krajach uprzemysłowionych. Chociaż w ciągu ostatnich 30 lat nastąpił znaczny spadek ogólnej liczby zgonów z powodu choroby wieńcowej serca, to wskaźniki NZK spadły w mniejszym stopniu. Około 50% wszystkich zgonów związanych z chorobami serca spowodowanych jest przez NZK, czyli schorzenie, w którym serce nagle i niespodziewanie przestaje bić. Przy wskaźniku przeżywalności wahającym się od 5% do 20% istnieje potrzeba poprawy profilaktyki i leczenia NZK.
Aby rozwiązać ten problem, europejskie publiczno-prywatne konsorcjum pracuje obecnie nad stworzeniem wspólnej, zharmonizowanej bazy danych, w której analizowane byłyby ofiary NZK oraz próbki DNA, a także szczegółowe dane kliniczne i informacje na temat stosowania leków. Finansowany przez UE zespół naukowców uczestniczących w projekcie ESCAPE-NET podsumował cele swoich badań w czasopiśmie
„European Heart Journal”.
Uczeni podkreślili, że większość ofiar NZK w populacji ogólnej „posiada prywatny zestaw nabytych i odziedziczonych czynników ryzyka (w tym polimorfizmów, tj. wspólnych wariantów DNA), które w izolacji zwiększają ryzyko NZK jedynie marginalnie, ale których interakcja może skutkować NZK”.
Poszukiwanie przyczyn NZK będzie koncentrowało się na czynnikach nabytych (takich jak styl życia, współwystępowanie, stosowanie leków) oraz czynnikach genetycznych i środowiskowych. Badacze dodają, że identyfikacja tych czynników ryzyka i zrozumienie ich wzajemnych oddziaływań często mają bezpośrednie implikacje terapeutyczne. Jak twierdzą, „opracowanie skali oceny ryzyka uwzględniającej wiele oddziałujących ze sobą czynników ryzyka może umożliwić stosowanie terapii zindywidualizowanej, która pozwoli ratować życie i będzie tańsza”.
Dodatkowe elementy badań
W skład konsorcjum wschodzą naukowcy dysponujący komplementarną wiedzą specjalistyczną, w tym uczeni zajmujący się badaniem przyczyn NZK oraz reanimacją. „Łącząc siły z naukowcami, którzy szczegółowo badają cechy pacjenta w celu poznania przyczyn NZK, naukowcy zajmujący się resuscytacją mogą wykorzystać te cechy do opracowania zindywidualizowanych strategii resuscytacyjnych”, tłumaczą autorzy w tym samym artykule.
Partnerzy projektu przeprowadzą badania nad rolą stresu społeczno-ekonomicznego i środowiskowego w występowaniu i przeżywalności NZK, a także przeprowadzą analizy opłacalności różnych strategii profilaktyki i reanimacji.
Jak wyjaśniono na
stronie internetowej projektu, ESCAPE-NET (European Sudden Cardiac Arrest network: towards Prevention, Education and NEw Treatment) łączy największe w Europie kohorty badań nad NZK w jedną wspólną bazę danych, obejmującą ponad 94 tys. przypadków NZK. „Kompleksowa strategia integracji tych niezwykle dużych i kompletnych zestawów danych stanowi ogromny krok naprzód w badaniach nad NZK i oferuje wyjątkową, dotychczas niedostępną, możliwość opracowania strategii dla prawdziwie zindywidualizowanej medycyny”.
Na stronie internetowej wymieniono kilka innowacji mających na celu poprawę zindywidualizowanej opieki. Obejmują one odkrycie genów/profili genów, białek i szlaków jako czynników ryzyka dla NZK; opracowanie całościowych ram koncepcyjnych NZK, w których kluczowe znaczenie mają interakcje między różnymi odziedziczonymi, nabytymi i środowiskowymi czynnikami; włączenie czynników środowiskowych (stres społeczno-ekonomiczny/psychospołeczny, zanieczyszczenie powietrza) jako integralnych elementów powiązanych z występowaniem i skutkami NZK; wykazanie różnic między płciami w przyczynach, leczeniu i skutkach NZK; oraz wygenerowanie infrastruktury badawczej umożliwiającej przekazywanie wiedzy naukowej na temat NZK społeczności naukowej.
W projekcie ESCAPE-NET wykorzystane zostaną także aplikacje na smartfony oraz rozwiązania teleinformatyczne.
Więcej informacji:
strona internetowa projektu ESCAPE-NET