Wyznaczanie trendów w nauce: Czy nasze komórki mózgowe obumierają wraz z wiekiem? Zdaniem naukowców: nie

Powszechnie przyjęło się, że mózgi starszych osób nie są w stanie wytwarzać tak wielu nowych komórek jak mózgi młodszych ludzi, a to miało by oznaczać, iż wraz ze starzeniem się następuje nieuchronne pogorszenie funkcji poznawczych. Starzejesz się? Mamy dobre wieści: najwyraźniej mózg nigdy nie przestaje się rozwijać!

Według dotychczasowej teorii, u osób dorosłych nie pojawiają się nowe neurony. Naukowcy uważali dotąd, że do pogorszenia pamięci wraz z wiekiem dochodzi, ponieważ hipokamp – część mózgu odpowiedzialna za pamięć, emocje i poznanie – nie jest zdolny do tworzenia nowych neuronów.

Badanie, które ukazało się w amerykańskim czasopiśmie „Cell Stem Cell” może wywrócić wszystkie te dotychczasowe teorie do góry nogami. Jego autorzy twierdzą, że zdrowi starsi mężczyźni i kobiety mogą produkować tyle samo nowych komórek mózgowych co osoby młodsze.

Neurony nie przestają być wytwarzane po 13. roku życia

Naukowcy z Uniwersytetu Columbia i Instytutu Psychiatrycznego Stanu Nowy Jork zbadali mózgi 28 wcześniej zdrowych osób w wieku od 14 do 79 lat, które zmarły nagle. Okazało się, że osoby w wieku 79 lat mają w hipokampie tyle samo nowych neuronów co osoby w wieku lat 14. Nawet najstarsze mózgi produkowały nowe komórki mózgowe.

Dr Maura Boldrini, profesor nadzwyczajny neurobiologii Uniwersytetu Columbia, powiedziała brytyjskiemu tabloidowi „Daily Mail”, że wyniki badań sugerują, iż funkcje poznawcze i emocjonalne u osób starszych ulegają znacznie mniejszemu pogorszeniu, niż się powszechnie sądzi.

Przełomowe odkrycie zostało dokonane dzięki pionierskiemu badaniu nowo powstałych neuronów i stanu naczyń krwionośnych w całym ludzkim hipokampie tuż po śmierci. Zespół ustalił, że badane osoby nie były upośledzone poznawczo, nie cierpiały na depresję ani nie przyjmowały leków przeciwdepresyjnych. Takie dolegliwości mogą bowiem mieć wpływ na produkcję nowych komórek mózgowych.

Stare i nowe mózgi mają ze sobą więcej wspólnego, niż nam się wydawało

Neurogeneza – zdolność do generowania nowych komórek hipokampu – ulega pogorszeniu wraz z wiekiem u naczelnych. Do niedawna uważano, że spadek produkcji neuronów występuje również u starzejących się ludzi. Nowe badanie sugeruje, że proces neurogenezy trwa nadal w hipokampie u osób dorosłych.

Środowisko naukowe uważało dotąd, że do pogorszenia pamięci może dochodzić, ponieważ w tej części mózgu nie rozwijają się żadne nowe neurony. W wypowiedzi dla brytyjskiego dziennika „Independent” dr Boldrini powiedziała: „Ustaliliśmy, że osoby starsze mają podobną zdolność do wytwarzania tysięcy nowych neuronów w hipokampie z komórek potomnych co osoby młodsze. Okazało się też, że objętość hipokampu jest porównywalna u osób w różnym wieku”.

Jednak naukowcy odkryli również, że w starszych mózgach znajduje się mniej naczyń krwionośnych i połączeń między komórkami. Im starszy człowiek, tym mniej nowych naczyń krwionośnych powstaje w jego mózgu.

Porównanie całkowicie zdrowych mózgów z mózgami chorymi może otworzyć drogę do opracowania nowych metod leczenia schorzeń psychologicznych i neurologicznych, takich jak choroba Alzheimera.

„Każdy z nas zna kogoś, kto jest po dziewięćdziesiątce i trzyma się świetnie”, dodaje dr Boldrini na łamach „Daily Mail”. Jej badanie, kwestionujące wcześniejsze teorie, według których neurony przestają się rozwijać po okresie dojrzewania, do pewnego stopnia wyjaśnia, dlaczego jest to możliwe.