Nowa aplikacja z zakresu m-zdrowia pomaga Malawi podejmować lepsze decyzje medyczne

W Malawi asystenci nadzorujący stan zdrowia (HSA) są łącznikiem między najbardziej oddalonymi społecznościami lokalnymi a krajowym systemem opieki zdrowotnej – ułatwiając życie pacjentom, jak i zmniejszając obłożenie szpitali. Ich praca jest tak ciężka, że pilnie potrzebują uproszczonych procedur, które mogliby stosować.

Strategia CCM – kliniczne narzędzie wykorzystywane w wielu krajach subsaharyjskich w celu pomocy HSA w podejmowaniu właściwych decyzji – jest krokiem we właściwym kierunku. Dzięki niej HSA mogą szybko określić, które dzieci (z grupy wiekowej od 2 miesięcy do 5 lat) wymagają pilnej hospitalizacji, a które mogą być leczone w lokalnych punktach opieki i szybko wrócić do domu.

Wdrażanie CCM nie przebiega jednak bezproblemowo: rozwiązanie opiera się na dokumentach papierowych, natomiast udostępnienie go poprzez aplikację mobilną służącą zdrowiu (m-zdrowie) powinno znacznie ograniczyć biurokrację i pomóc HSA w podejmowaniu szybszych i lepszych decyzji. Uczestnicy projektu SUPPORTING LIFE (Supporting Low-cost Intervention For disEase control team) mają nadzieję, że ich aplikacja będzie właśnie takim rozwiązaniem, jakiego potrzebuje Malawi.

Dlaczego postanowiliście skupić się na Malawi przy realizacji tego projektu?

Kryteria naszego projektu spełniało kilka krajów, ale Malawi jest jednym z najbiedniejszych państw na świecie, o dużej liczbie ludności, bardzo ograniczonej infrastrukturze opieki zdrowotnej i bardzo niskiej jakości opieki. Mieliśmy poczucie, że projekt taki jak SUPPORTING LIFE może naprawdę pomóc poprawić sytuację w tym kraju. Technologie informacyjno-komunikacyjne oferują ogromne możliwości.

Jakiego rodzaju pomoc chcieliście zaoferować asystentom HSA?

HSA są ekstremalnie przeciążeni. Odpowiadają za opiekę nad pacjentami w swojej społeczności, obejmującą wiele obszarów medycyny.

W ramach naszego projektu skupiliśmy się na HSA stosujących wytyczne CCM, które wymagają prowadzenia aktualnego rejestru i wypełnienia wielu papierowych formularzy. Jakby tego było mało, HSA muszą wypełniać wszystkie te formularze, jednocześnie podejmując decyzje medyczne: czy dziecko powinno wrócić do domu, być leczone w miejscowej klinice, czy iść bezpośrednio do szpitala? Taka ilość zadań szybko staje się trudna do opanowania, zwłaszcza gdy każdego dnia spotykasz się z dużą liczbą pacjentów.

Celem projektu SUPPORTING LIFE było ułatwienie pracy HSA i wsparcie ich w podejmowaniu decyzji medycznych. Nasza aplikacja pomoże im przeprowadzać wywiady z pacjentem zgodnie z wytycznymi CCM.

Czy w toku prac nad projektem zidentyfikowaliście inne, nieprzewidziane wcześniej potrzeby HSA?

Było ich wiele. Wyzwaniem są nawet proste kwestie, takie jak transport. Ponieważ Malawi ma dobrą infrastrukturę telekomunikacyjną, początkowo myśleliśmy, że możemy użyć aplikacji internetowej, aby umożliwić łatwiejsze instalowanie aktualizacji i nowych wersji. Jednak potem okazało się, że łączność sieciowa jest większym problemem, niż sądziliśmy. Musieliśmy zatem przeprojektować aplikację, tak aby była autonomiczna i działała nawet w trybie offline.

Problemem była też dostępność energii elektrycznej, przez co musieliśmy rozdać wszystkim HSA małe panele słoneczne, aby mogli ładować telefony. Dowiedzieliśmy się też, że nie wszyscy HSA umieją obsługiwać smartfony – musieliśmy zorganizować dodatkowe szkolenia, aby pokazać asystentom, jak korzystać z telefonu i samej aplikacji.

A jak właściwie działa aplikacja? Na czym polega jej wartość dodana?

Pewne rozwiązania cyfrowe istniały jeszcze przed realizacją projektu SUPPORTING LIFE, ale nie koncentrowały się w 100% na CCM. Aplikacja SUPPORTING LIFE dotyczy CCM, a do tego jest zintegrowana z IMCI – nadrzędnymi wytycznymi dla szpitali. Ponadto, umieściliśmy w aplikacji filmy szkoleniowe, mamy tryb offline, system wspomagania decyzji, system zbierania danych... Są to wyjątkowe funkcje.

Jakie były wyniki badań terenowych?

Rozmawialiśmy ze wszystkimi urzędnikami wyższego szczebla w ministerstwie zdrowia, odpowiedzialnymi za IMCI, CCM, jak i informatyzację. Nawiązaliśmy też współpracę z urzędnikami samorządowymi, HSA i członkami lokalnych społeczności. Zdecydowana większość odniosła się pozytywnie do aplikacji SUPPORTING LIFE z dwóch powodów: z powodu samej technologii, która dała pacjentom poczucie, że są lepiej leczeni (czynnik dobrego samopoczucia), oraz z uwagi na proces pomagający w zbieraniu danych/ podejmowaniu decyzji.

Ponadto ministerstwo zdrowia w Malawi dąży do stworzenia platformy zdrowotnej dla całego kraju, opartej na wytycznych CCM. W odczuciu urzędników SUPPORTING LIFE jest dokładnie tym modelem, jakiego szukali.

Oprócz wspomnianego czynnika dobrego samopoczucia, jakie są inne korzyści dla pacjentów?

Początkowo koncentrowaliśmy się na bardzo konkretnych wynikach klinicznych, takich jak śmiertelność czy poważne skutki zdrowotne, ale napotkaliśmy na istotny problem: w Malawi nie przechowuje się informacji, które pozwoliłyby na porównanie sytuacji sprzed i po realizacji projektu SUPPORTING LIFE. Musieliśmy więc oprzeć się na innych parametrach.

Ostatecznie postanowiliśmy sprawdzić, czy dzieci były w sposób właściwy kierowane do klinik lub szpitali. Opracowaliśmy proces umożliwiający pomiar tego wskaźnika i zebraliśmy próbę ponad 7000 dzieci z różnych regionów północnego Malawi. Nadal analizujemy wyniki, ale ogólne informacje zwrotne wskazują, że liczba niepotrzebnych skierowań uległa zmniejszeniu, a projekt SUPPORTING LIFE pomógł poprawić leczenie kliniczne w lokalnych placówkach.

Czy wszyscy HSA mają teraz dostęp do aplikacji?

W Malawi realizowane są różne projekty w zakresie m-zdrowia, a każdy z nich prowadzony jest przez różne grupy. Jedne grupy mogą korzystać z danego typu smartfona, natomiast inne korzystają z innego smartfona i innej aplikacji. Tak więc wszystko jest bardzo rozdrobnione, a ministerstwo zdrowia doskonale zdaje sobie z tego sprawę. W przyszłości urzędnicy spróbują stworzyć jedną wspólną platformę, do której będą mogły przystąpić wszystkie zainteresowane strony.

Czy planujecie kontynuację badań?

Nadal ściśle współpracujemy z ministerstwem zdrowia, przekazując im sprawozdania, prezentacje i wnioski na przyszłość.