O krok bliżej do zarejestrowanego leku przeciw AK

Acanthamoeba keratitis (AK) to stosunkowo mało znana choroba, która statystycznie trapi mniej niż 0,1 obywatela UE na 10 000. Niemniej dane wskazują, że zachorowalność na nią rośnie. Chociaż rynek jest zbyt mały dla przedsiębiorstw farmaceutycznych, finansowane ze środków UE konsorcjum z powodzeniem przeprowadziło fazę I badań klinicznych nad PHMB jako metodą leczenia AK, potencjalnie zapobiegającą trwałemu upośledzeniu wzroku lub ślepocie.

Acanthamoeba spp to pierwotniaki, których cykl życiowy składa się z dwóch głównych stadiów: trofozoitu i cysty. Podczas gdy to pierwsze stadium jest wrażliwe na większość dostępnych chemioterapeutyków, to drugie jest postacią uśpioną, która jest w stanie przetrwać w ekstremalnie niesprzyjających warunkach środowiskowych. Szczególnie narażone na to zagrożenie są osoby noszące soczewki kontaktowe: stanowią 85% przypadków AK i często występuje u nich podwyższony poziom infekcji.

Ale jest nadzieja. W roku 2007, SIFI (Società Industria Farmaceutica Italiana) uzyskała status leku sierocego dla PHMB, przeciwdrobnoustrojowego polimeru, do leczenia AK. Mimo iż opracowanie leku uległo opóźnieniu ze względu na ocenę kosztów i korzyści, która utrudniła kontynuowanie badań przedklinicznych i klinicznych, finansowany ze środków WE projekt ODAK (Orphan Drug for Acanthamoeba Keratitis) umożliwił przedsiębiorstwu i pięciu innym organizacjom z całej Europy inwestowanie w badania kliniczne.

Co ma na celu projekt ODAK?

Antonino Asero: ODAK to projekt kierowany przez SIFI, który mobilizuje masę krytyczną przemysłowej i akademickiej wiedzy eksperckiej, niezbędną do opracowania i zoptymalizowania podejścia terapeutycznego z użyciem PHMB do łagodzenia poważnego wpływu AK na zdrowie i jakość życia chorych.

Co to jest PHMB i w jaki sposób może wyleczyć tę chorobę?

Chlorowodorek poliheksametylenu biguanidyny (PHMB) jest stosowany od ponad 60 lat jako środek przeciwdrobnoustrojowy. Na rynku znajduje zastosowanie jako ogólny środek dezynfekujący i antyseptyczny w basenach kąpielowych, przemyśle kosmetycznym, soczewkach kontaktowych i kroplach do oczu, a także w chirurgicznych i niechirurgicznych opatrunkach oraz w przemyśle spożywczym ze względu na jego szerokie spektrum działania przeciwdrobnoustrojowego.

PHMB łączy się z błoną komórkową, wywołując złożone reakcje zmieniające integralność ściany. Interakcja z błoną cytoplazmatyczną skutkuje utratą komponentów komórkowych i inhibicją enzymów oddechowych. To umożliwia przeniknięcie PHMB poprzez obniżenie wytrzymałości ściany, co skutkuje śmiercią organizmu.

W początkach lat 90. XX w. szpital Moorfields Eye Hospital wraz z Institute of Ophthalmology przeprowadził badania nad zastosowaniem PHMB w leczeniu AK. Od tego czasu jest stosowany, pozarejestracyjnie, w terapii AK. Dane sugerują, że PHMB w monoterapii cechuje się dobrym współczynnikiem ryzyka do korzyści i jest ważnym kandydatem na nowy wniosek o rejestrację leku.

Z jakimi głównymi wyzwaniami musieliście się zmierzyć wraz z postępem prac nad projektem i jak im sprostaliście?

Napotkaliśmy kilka trudności technicznych na ścieżce rozwoju projektu. Najbardziej krytyczne dotyczyły stałych i ciągłych dostaw PHMB. Dodatkowo opracowanie odpowiedniej metody analitycznej do badania farmakokinetyki PHMB w matrycach biologicznych było trudną do pokonania przeszkodą.

Jednak negocjacje z producentem okazały się kluczem do rozwiązania wszelkich problemów z dostawami PHMB. Do farmakokinetyki podeszliśmy za pomocą różnych badań analitycznych. Niedawno opublikowany artykuł naukowy okazał się bardzo pomocny w wykazaniu nieodłącznych trudności w wykrywaniu cząstki PHMB w tkankach zwierzęcych w niskich dawkach.

Jakie są pana zdaniem do tej pory najbardziej godne uwagi osiągnięcia projektu? Czy spełniły początkowe oczekiwania?

Po rozwiązaniu głównych problemów technicznych, pozytywne wyniki prac przedklinicznych pozwoliły nam zapoczątkować i pomyślnie zakończyć fazę I badań klinicznych z trzema poziomami dawki (0,04%, 0,06% oraz 0,08%) roztworu okulistycznego PHMB.

W podwójnie ślepych wieloośrodkowych badaniach fazy I z użyciem placebo i grup równoległych wzięło udział 90 zdrowych ochotników. Na podstawie badań wywnioskowano, że krople do oczu PHMB w stężeniu 0,08% są bezpieczne i mogą być analizowane w fazie III badań z udziałem chorych na AK. Wyniki spełniły nasze oczekiwania co do wyboru bezpiecznego stężenia PHMB do zastosowania u ludzi.

Co jeszcze musicie osiągnąć przed zakończeniem prac nad projektem?

Faza III badań klinicznych rozpoczęła się w sierpniu 2017 w pierwszym ośrodku badań klinicznych w szpitalu Moorfields Eye Hospital w Londynie. W ramach badań ocenie poddana zostanie skuteczność, bezpieczeństwo i tolerancja roztworu okulistycznego PHMB o stężeniu 0,08% u 130 badanych, którzy cierpią na AK. Kolejne ośrodki w Zjednoczonym Królestwie – Manchester i Southampton – mają niedługo dołączyć, a ośrodki badawcze we Włoszech (Mediolan i Wenecja) oraz w Polsce (Katowice) mają rozpocząć rekrutację we wrześniu 2017 r. Po zakończeniu badań, SIFI wystąpi do EMA o pozwolenie na dopuszczenie do obrotu, aby po jego otrzymaniu wprowadzić lek na rynek. Projekt jest także źródłem wytycznych i informacji w zakresie profilaktyki, diagnostyki i leczenia tego schorzenia. Na dzień dzisiejszy AK może być z łatwością nieprawidłowo zdiagnozowane u osób noszących szkła kontaktowe, a wczesna diagnoza ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia prawidłowej terapii. W następstwie nieprawidłowej diagnozy AK jako owrzodzenia rogówki ordynowane są często popularne kortykosterydy. To może niestety spowodować nasilenie się objawów i utrudnić leczenie.

Jeżeli wszystko przebiegnie zgodnie z planem, to kiedy spodziewa się pan udostępnienia nowej terapii na rynku?

Ogólnie rzecz biorąc dążymy do poprawy dzięki wczesnej i precyzyjnej diagnostyce oraz skutecznemu schematowi dawkowania leków. Chcemy to osiągnąć tak szybko, jak to tylko możliwe.

Przy obecnych normach czasowych dokumentacja wniosku o dopuszczenie do obrotu będzie gotowa do złożenia w pierwszym kwartale 2020 r., a wprowadzenie na rynek nastąpi niezwłocznie po uzyskaniu zgody. W perspektywie krótkoterminowej nasze podejścia, mające być źródłem wytycznych w zakresie diagnozowania choroby i profilaktyki, zostaną dopracowane w ciągu najbliższych miesięcy.

ODAK
Dofinansowanie z FP7-HEALTH.
Witryna projektu
Strona projektu w serwisie CORDIS

data ostatniej modyfikacji: 2017-09-21 17:15:01
Komentarze


 
Polityka Prywatności