W badaniach wykorzystano dane 6 057 par matka-dziecko, pochodzące z dwóch prospektywnych badań kohortowych, tj. Avon Longitudinal Study of Parents and Children (ALSPAC), przeprowadzonych w byłym hrabstwie Avon, Zjednoczone Królestwo; oraz badań Generation R, przeprowadzonych w Rotterdamie, Holandia. Badania objęły kobiety w ciąży, w przypadku których przewidywany termin rozwiązania przypadał odpowiednio na okres od kwietnia 1991 do grudnia 1992 oraz od kwietnia 2002 do stycznia 2006.
W oparciu o te dane zespół naukowców pod kierunkiem Uniwersytetu Bristolskiego stwierdził, że niewiele jest dowodów na długofalowy wpływ BMI matki podczas ciąży na zagrożenie wystąpieniem otyłości u dziecka, czy to w wieku dziecięcym czy w okresie dojrzewania. Wedle uzyskanych przez nich wyników genetyczny transfer wariantów powiązanych z BMI rzeczywiście wyjaśniałby większość zależności między otyłością matki a otyłością dziecka.
Aby dojść do tego wniosku, zespół wykorzystał metodę międzypokoleniowej randomizacji Mendla (MR), w której genetyczne warianty matki wykorzystano jako zmienne instrumentalne (IV) modyfikowanych środowiskowo wewnątrzmacicznych ekspozycji, np. na większą otyłość matki. Naukowcy byli przekonani, że podejście to może zapewnić wgląd w związek przyczynowo-skutkowy takich ekspozycji na późniejsze cechy potomstwa.
„Zaważywszy uzyskane przez nas wyniki oraz te pozyskane z porównania z rodzeństwem oraz z kontroli negatywnej, wydaje się mało prawdopodobne, aby niewielki wzrost BMI matki przed ciążą lub na jej początku odgrywał istotną rolę w wywoływaniu lub utrzymywaniu epidemii otyłości” – czytamy w raporcie z badań. Niektóre z kontroli negatywnych oraz porównań z rodzeństwem sugerowały słabe powiązanie pozytywne, ale zostało ono ostatecznie odrzucone. „Te badania są zakrojone na mniejszą skalę niż te stwierdzające zerowy efekt i nie objęły analizy powiązań do wieku dojrzałego” – wyjaśnia zespół.
Uzyskane wyniki doprowadziły autorów badań, opisanych w czasopiśmie »PLOS Medicine«, do dwóch wniosków. Pierwszy mówi, że „nadmierne poleganie na interwencjach podczas ciąży w celu obniżenia otyłości populacji, może nie mieć uzasadnienia”. Drugi, że „konsensus, zgodnie z którym interwencje instytucji zdrowia publicznego są ukierunkowywane na wszystkich członków rodziny, na różnych etapach ich życia, a nie tylko na okres wewnątrzmaciczny i wczesny, jest prawdopodobnie ważny”.
W ramach projektu OBESITYDEVELOP, nad którym prace rozpoczęły się w listopadzie 2015 r. i mają potrwać do roku 2020, badane będą negatywne skutki nadwagi w czasie ciąży w kontekście przyszłych pokoleń. Łącznie analiza ma objąć 100 000 badanych w celu określenia wpływu BMI matki w czasie ciąży na wagę i kardiometaboliczny stan zdrowia mięśnia sercowego w okresie rozwoju płodowego, od niemowlęctwa po wiek dojrzały, i w kolejnym pokoleniu.
Więcej informacji:
strona projektu w serwisie CORDIS