Potencjalny przełom w rozumieniu sposobu, w jaki wirus HIV omija mechanizmy obronne układu immunologicznego może pewnego dnia zaowocować opracowaniem leku – mówią naukowcy, których prace finansowane są ze środków UE. Dzięki grantowi Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych dla doświadczonych naukowców zespół pracujący pod kierunkiem University College London (UCL) odkrył, jak wirus infekuje makrofagi – rodzaj leukocytów – mimo obecności białka ochronnego.
Nadzieja na lek?
Obierając to odkrycie za punkt wyjścia, naukowcy zdołali opracować terapię, której celem jest utrzymanie zdolności obronnych makrofagów. To jedno z najważniejszych dotychczasowych osiągnięć wypracowanych ramach pięcioletniego projektu HIVVINATE, którego realizacja rozpoczęła się w 2014 r.
Zespół projektowy stwierdził, że makrofagi wytwarzają białko przeciwwirusowe, które zazwyczaj zapobiega replikacji HIV. Jednakże w trakcie normalnych procesów komórkowych może ono zostać wyłączone, co stwarza wirusowi HIV – który wywołuje AIDS – okazję do zaatakowania. Poddanie komórek działaniu inhibitorów, które są czasem stosowane w terapii onkologicznej, umożliwiło naukowcom odcięcie tej możliwości.
To może być ich zdaniem ważne odkrycie, ponieważ raz zainfekowany makrofag nieprzerwanie wytwarza komórki wirusa HIV. Wyeliminowanie tego konkretnego miejsca infekcji mogłoby zatem stanowić ważny krok w kierunku ochrony całego układu immunologicznego, a więc znalezienia leku.
HIV pozostaje jedną z najgroźniejszych chorób zakaźnych w Europie. Pomimo istotnych postępów w opracowywaniu skutecznych terapii opóźniających zachorowanie na AIDS, wirus nadal jest odpowiedzialny za tysiące zgonów rocznie i skracanie średniej długości życia. Codziennie wirusem HIV zaraża się około 6 300 osób.
Wirus od dawna sprawia trudności w leczeniu ze względu na swoją zdolność skutecznego ukrywania się w komórkach będących w stanie uśpienia, gdzie układ immunologiczny nie jest w stanie go dosięgnąć i zniszczyć. Walka z wirusem HIV to także wysokie koszty leczenia, obciążające systemy publicznej opieki zdrowotnej.
Kolejne kroki
Zespół HIVVINATE intensywnie pracuje teraz nad zdefiniowaniem sensorów i szczegółową analizą szlaków przeciwwirusowych, które aktywują się w makrofagach, wykorzystując do tego supernowoczesne techniki interferencji RNA. Scharakteryzowano też niewielkie molekuły, które mogą potencjalnie wykazywać działanie inhibitorowe na HIV poprzez ujawnianie go wrodzonym sensorom immunologicznym. Poznanie mechanizmów atakowania organizmu przez HIV stało się dla naukowców kluczową kwestią. W ramach innego projektu finansowanego ze środków UE zanalizowano przeciwciała związane z wirusem w celu odkrycia słabych punktów wirusa HIV.
We współpracy z krystalografami i chemikami medycznymi partnerzy projektu chcą następnie poprawić siłę i swoistość leków o działaniu inhibitorowym oraz wykorzystać je w dalszych badaniach nad wrodzoną reakcją immunologiczną przeciw HIV. Partnerzy projektu są też zainteresowani poznaniem skutków wywołania wrodzonych reakcji z użyciem wirusów traktowanych lekami na podstawie pomiaru proliferacji komórek T.
W ten sposób zespół ma nadzieję odkryć molekularne szczegóły interakcji HIV z odpornością wrodzoną oraz sposób, w jaki wirus replikuje się niewykryty w głównych komórkach układu immunologicznego. To – wedle naukowców – znacznie pogłębi naszą wiedzę o złożonych relacjach między wirusem HIV a wrodzoną odpornością.
Więcej informacji:
strona projektu w serwisie CORDIS
poleca:
