Walka z nowo pojawiającymi się wirusami RNA

Poczyniono znaczące postępy w walce z prawdopodobnie najważniejszym wirusem RNA, który pojawił się w ostatnim stuleciu, czyli HIV. Ciągle nie istnieją jednak leki ani szczepionki przeciw wielu pojawiającym się lub powracającym wirusom RNA. Zwiększona mobilność ludzi i transport komercyjny, zmiany klimatu, urbanizacja i zwiększone zagęszczenie populacji to czynniki tworzące idealne środowisko dla wirusów.

Uczestnicy projektu SILVER (Small-molecule inhibitor leads versus emerging and neglected RNA viruses) ukończyli badania przesiewowe w kierunku inhibitorów molekularnych. Celem były wirusy z priorytetowej grupy A i względnie pomijane i/lub stanowiące zagrożenie od niedawna wirusy z grupy B.

Dzięki doskonałej organizacji projektu SILVER, nieoczekiwane pojawienie się ludzkiego MERS-koronawirusa (MERS CoV) w Arabii Saudyjskiej zainicjowało natychmiastową odpowiedź ze strony zarządu projektu. W rezultacie aktywowano plan zwalczania ogniska epidemiologicznego, aby zorganizować badanie tego potencjalnie silnie patogennego wirusa. Inne wirusy, o których informowały media podczas trwania projektu SILVER, to Chikungunya i Ebola.

Kluczową częścią planu były bazujące na kulturach komórkowych badania przesiewowe bibliotek związków chemicznych i badania enzymów wirusowych. Prace mające na celu optymalizację doboru związków wiodących spośród trafień przyspieszyły dostarczenie szeregu takich związków, priorytetowych w przypadku wielu wirusów RNA. Przeprowadzono badania toksyczności i stworzono modele in vivo.

Wychodząc od ponad 700 000 testów bazujących na komórkach, wyłoniono 700 obiecujących trafień, a 20 z nich przetestowano w celu uzyskania dowodów skuteczności. Badacze zidentyfikowali i przetestowali inhibitor T705 o bardzo szerokim zakresie działania. Poczyniono również postępy w badaniu dwóch serii inhibitorów jako leków przeciw wirusowi Denga i niedługo zostanie złożony wniosek patentowy.

Znaleziono ponadto kilka obiecujących związków do walki z MERS CoV. Wszystkie pochodzą z biblioteki związków zatwierdzonych przez Amerykańską Agencję ds. Żywności i Leków (FDA), stworzonej podczas poprzednich prac nad podobnym wirusem SARS CoV. Podpisano umowę licencyjną z firmą Novartis dotyczącą analizy klinicznej inhibitora enterowirusowego i rozważa się objęcie licencją dwóch kolejnych inhibitorów. Jak dotąd objęto ochroną patentową siedem związków, a oczekuje się opatentowania kolejnych 20.

Opublikowano około 165 recenzowanych artykułów. Wyniki rozpowszechniano też poprzez organizację konferencji. Raporty i zalecenia utworzone w ramach projektu zostały wykorzystane przez wiele agencji służby zdrowia. Odkrycie bezpiecznych i skutecznych inhibitorów wirusów pomoże zwalczać ogniska epidemii, które stanowią ogromne obciążenie społeczno-ekonomiczne.