Zapalenie pomaga zachować zdrowie, ale niepowstrzymane odpowiedzi zapalne mogą naruszać homeostazę tkanek i powodować choroby. Europejscy badacze zajmują się fizjologicznymi mechanizmami zatrzymywania zapalenia, aby leczyć przewlekłe choroby zapalne.
Zapalenie jest złożoną odpowiedzią układu odpornościowego na szkodliwe
bodźce, takie jak patogeny. Patologiczne przewlekłe zapalenie może
przyczyniać się do rozwoju wielu chorób, w tym nowotworów złośliwych,
chorób zwyrodnieniowych układu nerwowego i wielu chorób
autoimmunologicznych.
Finansowany przez UE projekt
TIMER (Targeting novel mechanisms of resolution in inflammation) ma za zadanie identyfikację i walidację nowych cząsteczek zatrzymujących procesy zapalne. Celem projektu TIMER nie jest bierne blokowanie mediatorów prozapalnych, lecz umożliwienie zatrzymywania procesu zapalnego.
Stosując naturalne lub syntetyczne cząsteczki o działaniu hamującym zapalenie, uczestnicy projektu oddziałują na dwa główne szlaki zapalenia, mianowicie na układ chemokin i receptora toll-like (TLR). Chemokiny mają za zadanie rekrutowanie leukocytów do miejsca, w którym występuje zapalenie, gdzie ulegają aktywacji przez makrofagi lub komórki dendrytyczne za pośrednictwem receptorów TLR.
Naukowcom udało się dotąd opisać trzy różne mechanizmy regulujące zapalenie. Przykładowo, cząsteczka TIR8 promowała zatrzymywanie zapalenia, blokując szlaki chemokin i TLR. Stwierdzono też, że w zatrzymywaniu zapalenia uczestniczyły cząsteczki mikroRNA oraz cząsteczki metabolitów.
Uczestnicy projektu pracowali nad syntetycznymi i naturalnymi peptydami oraz cząsteczkami wiążącymi TLR, które pozwoliłyby zahamować zapalenie. Uzyskano obiecujące wyniki testowania niektórych z nich w modelach przedklinicznych, a obecnie prowadzone są badania kliniczne ich skuteczności na ludziach. Badacze dowiedli już bezpieczeństwa TMX-101, agonisty receptora TLR7 w fazie I badań klinicznych. Oprócz TMX-101, badacze analizują też skuteczność dwóch pH-zależnych potencjalnych przeciwciał anty-CXCL10 u ludzi.
Rzucając nowe światło na mechanizmy zatrzymywania zapalenia, badanie TIMER proponuje stosowanie zarówno endogennych, jak i egzogennych cząsteczek, zdolnych do regulacji procesów zapalnych. Uzyskane informacje będzie można wykorzystać w opracowaniu nowych terapii i leków zatrzymujących zapalenie, które złagodziłyby szkodliwe konsekwencje przewlekłych chorób zapalnych.