Opracowanie nowych leków to proces złożony, kosztowny i obarczony dużym ryzykiem. Jednym z kluczowych wyzwań jest ocena ich bezpieczeństwa, zwłaszcza w kontekście możliwych skutków ubocznych dla układu sercowo-naczyniowego. Projekt INSPIRE, wspierany przez program „Maria Skłodowska-Curie”, wnosi znaczący wkład w rozwój innowacyjnych technologii i szkolenie ekspertów w tej dziedzinie.
Bezpieczeństwo nowych kandydatów na leki jest jednym z najważniejszych etapów ich opracowywania. Szczególną uwagę zwraca się na potencjalne zdarzenia niepożądane dotyczące układu sercowo-naczyniowego. Nawet niewielkie ryzyko zawału serca wywołane przez lek może mieć poważne konsekwencje dla dużych populacji.
Dodatkowym wyzwaniem są leki przeciwnowotworowe, które mogą powodować długoterminowe skutki uboczne, takie jak niewydolność serca. Jak zauważa Pieter-Jan Guns, koordynator projektu INSPIRE z Uniwersytetu w Antwerpii, należy przewidywać takie zagrożenia już na wczesnym etapie prac nad lekami.
Projekt INSPIRE miał na celu przyspieszenie i usprawnienie oceny bezpieczeństwa sercowo-naczyniowego potencjalnych leków. Kluczowe pytania, które zadawali sobie badacze, brzmiały: „Czy lek może wyrządzić natychmiastową szkodę ochotnikom?” oraz „Czy w dłuższej perspektywie stanowi on zagrożenie dla pacjentów?”. Aby odpowiedzieć na te pytania, skupiono się na czterech kluczowych obszarach badawczych.
Przeprogramowywanie komórek ludzkich
Jednym z głównych osiągnięć było opracowanie metody przekształcania ludzkich komórek skóry w komórki mięśnia sercowego. Technika ta pozwala testować leki na komórkach ludzkich, eliminując ryzyko związane z różnicami międzygatunkowymi w badaniach na zwierzętach. Ponadto umożliwia wykorzystanie komórek pochodzących od konkretnego pacjenta, co zwiększa precyzję badań.
Minimalizowanie stresu u zwierząt laboratoryjnych
W ramach projektu opracowano nowe czujniki monitorujące parametry serca zwierząt żyjących w grupach. Dzięki temu możliwe było ograniczenie izolacji zwierząt, co poprawiło ich dobrostan i wiarygodność wyników badań.
Nowe modele do oceny nadciśnienia
Badacze zaprojektowali innowacyjne modele pomiaru sztywności tętnic i przepływu krwi, co pozwala na lepsze zrozumienie wpływu leków na układ krążenia.
Identyfikacja biomarkerów
W czwartym klastrze badacze zidentyfikowali białko SERPINA3 jako biomarker umożliwiający przewidywanie ryzyka dysfunkcji sercowo-naczyniowej wywołanej przez leki chemioterapeutyczne.
INSPIRE był także projektem szkoleniowym, który zaangażował 15 doktorantów współpracujących zarówno z przemysłem farmaceutycznym, jak i środowiskiem akademickim. Trzy osoby obroniły już swoje doktoraty, a pozostałe mają tego dokonać w najbliższym roku. Projekt zorganizował także pięć szkół letnich, które przyciągnęły studentów, naukowców i ekspertów z branży. Inicjatywa ta spotkała się z uznaniem, a organizatorzy planują jej kontynuację w przyszłości.
INSPIRE znacząco przyczynił się do poprawy technologii oceny bezpieczeństwa leków oraz szkolenia nowych specjalistów w tej dziedzinie. Wyniki projektu mogą przyspieszyć wprowadzanie na rynek leków bezpieczniejszych dla pacjentów, jednocześnie obniżając koszty i ryzyko związane z ich opracowywaniem. Jak podkreśla Pieter-Jan Guns, przyszłość tego obszaru badań zależy w dużej mierze od kontynuacji prac zapoczątkowanych w ramach projektu INSPIRE.
Artykuł na podstawie:
https://cordis.europa.eu
poleca:
