"Popularyzacja nauki nadal jest w wielu środowiskach dziedziną niedocenianą, będąc jednocześnie trudną sztuką przedstawiania w przystępny sposób tego, co w nauce najciekawsze i skomplikowane zarazem.
Jego przygoda z popularyzacją nauk biomedycznych rozpoczęła się wraz z podjęciem pracy zawodowej nauczyciela akademickiego. "To wtedy dotarło do mnie, że warto naukę wyprowadzać z ciemnych sal wykładowych na światło dzienne i dzielić się tym, co interesujące w nauce, szczególnie z młodym, ciekawym świata człowiekiem" – wspomina naukowiec.
Pierwsze artykuły dra Jurgowiaka ukazały się czasopiśmie „Wiedza i życie” oraz „Wszechświat”. Publikował też w czasopiśmie dla nauczycieli „Biologia w szkole”. W roku 1999 nakładem Wydawnictwa PZWL (Warszawa) ukazała się jego książka „Biologia - przed egzaminem na akademie medyczne” - podręcznik repetytorski pisany, jak podkreśla autor, z zacięciem popularyzatorskim.
Festiwale Nauki i Sztuki, Medicalia, Medyczne Środy, dały mu możliwość bezpośredniego kontaktu z widzami i słuchaczami. „Dlaczego starzejemy się?”, „Jak zabija papieros?”, „Jak umierają komórki?”, to tylko niektóre zagadnienia prezentowane przez doktora podczas cyklicznych zdarzeń popularyzatorskich, jakie odbywają się w Collegium Medicum i Uniwersytecie Mikołaja Kopernika.
Dr Jurgowiak brał też udział w programach telewizyjnych prezentowanych na antenie TV Bydgoszcz. Programy popularyzowały wiedzę o DNA, w kolejną rocznicę odkrycia struktury tej biomolekuły oraz o starzeniu się organizmów.
Do publikowania w „Wiedzy i Życiu” powrócił w ostatnich latach. "Artykuł Ile przed nami? wzbudził wówczas spore zainteresowanie procesami starzenia, o czym przekonały mnie listy od czytelników. Później były artykuły na temat palenia tytoniu, roli żelaza w organizmie, zastosowaniu ozonu w terapii, tlenu i wolnych rodników, mitochondriów i chorób mitochondrialnych, (...) programowanej śmierci komórek" - wymienia naukowiec.
Zdaniem doktora, specyficzną forma popularyzacji, skierowaną do ludzi nauki, specjalistów i niespecjalistów w danej dziedzinie wiedzy i studentów ,są rozdziały podręcznikowe. I takie formy prezentowania biologii i zdobyczy biomedycyny ma w swoim dorobku Marek Jurgowiak. Artykuły przeglądowe w pismach "Postępy Biochemii", "Kosmos", "Gerontologia Polska", mają podobne znaczenie - są zarówno nośnikiem fachowej wiedzy, jak i spełniają rolę popularyzacyjną.
W 2008 roku wygłosił kilka wykładów prezentujących skutki palenia tytoniu - między innymi na imprezie organizowanej ze współudziałem bydgoskiego Centrum Onkologicznego propagującej modę na niepalenie i popularyzującej tzw. kodeks walki z rakiem. W październiku podczas "Medycznych Śród" opowiedział słuchaczom o tym „Jak umierają komórki?”.
"Sale wykładowe pełne studentów, to także popularyzacja. Bo przekazując wiedzę studentom staram się, aby postrzegali naukę jako możliwość i narzędzie do poznania świata i nas samych. Zrozumieć funkcjonowanie swojego organizmu to pojąć fenomen życia, a dla studenta uczelni medycznej to priorytet, to droga do służenia kiedyś ludziom. Może ponad inne obowiązki, popularyzując wiedzę, jak ich nauczyciel?" – podsumowuje doktor.
***
W Katedrze i Zakładzie Biochemii Klinicznej CM UMK prowadzone są badania dotyczące roli Wolnych Rodników Tlenowych (WRT) w patogenezie chorób człowieka. Główny nurt badań dotyczy uszkodzeń DNA przez WRT i ich roli w rozwoju nowotworów i innych chorób cywilizacyjnych jak np. miażdżycy czy też udziału RFT w procesach starzenia.
W swojej działalności popularyzacyjnej dr Jurgowiak stara się podejmować tę tematykę. Jego zdaniem, warto pokazywać, że również w naszych krajowych ośrodkach naukowych prowadzone są prace badawcze na najwyższym poziomie, które wpisują się w główne nurty badawcze stanowiące o postępie w naukach biologicznych i medycznych.
W artykule "Tlen -życiodajny zabójca" przybliżył czytelnikom konsekwencje biologiczne oddychania tlenem i skutki powstawania w organizmie WRT. Pisał też o chorobach mitochondrialnych jako wyniku uszkodzenia genomu mitochondrialnego, w czym mają swój udział także WRT. Omawiał rolę żelaza w patogenezie miażdżycy - to nowoczesny nurt badań nad patogenezą tej choroby podjęte w jego ośrodku naukowym. Również tematykę wolnorodnikową i pewne wątki prowadzonych tu badań upowszechnił w tekście "Zabójczy ochroniarz" traktującym o ozonoterapii. Artykuł "Jak zabija papieros" to opis biochemii nałogu, z włączonym wątkiem badań we współpracy z ośrodkiem poznańskim, a dotykającym uszkodzeń DNA w patogenezie nowotworu krtani i płuc. Materiał "Losy komórkowych kamikadze" popularyzuje wiedzę o procesie apoptozy, w którym WRT odgrywają istotną rolę.
Popularyzator zaznacza, że zawsze stara się wykazać rolę badań prowadzonych w swoim i innych ośrodkach krajowych, jako istotny udział i wkład Polaków w rozwój światowej nauki.(PAP)
poleca:
